Het Kasteel – Kasteel Getsewoud

In Getsewoud in Nieuw Vennep rijzen boven de laagbouw twee woon torens uit, één aan de noord-, één aan de zuidkant. De toren aan de noordkant is het werk van Jan Westeneng. Het moest een kasteel worden, ook dat lag vast in het stedenbouwkundig plan. Hoe de burcht gestalte kreeg, daarin was Westeneng vrij. Westeneng: “Ik heb een aantal kenmerken geselecteerd van kastelen door de eeuwen heen. Die heb ik door het ontwerp geweven. Eigentijds vertaald; het moest geen truttig ding uit een sprookjesbos worden.” Hij stelde vast dat de toren in elk geval ruig en robuust moest zijn. Van stoer metselwerk en met vooral smalle ramen die toch veel daglicht zouden binnen brengen.

Landmark:

Het gebouw is gelegen in het hart van de woonwijk, die noordrand vormt van de nieuwe wijk Getsewoud in Nieuw Vennep. De 44 meter hoge toren heeft een dubbele functie: Enerzijds is het een structurerend element in de laagbouw van het noordelijk deel, anderzijds is het het ankerpunt in de noord-zuid as van het stadsplan Getsewoud. Een kasteelwaardige, strategische ligging.

De haven als ontmoetingsplaats

Daar waar de bouwhoogte op stedelijk en landschappelijk niveau het werkt doet, is de openbare ruimte rondom het kasteel relevant voor de rol van het gebouw in de noordelijk deel van de wijk. De slotgrachten en de kleine binnenhaven met kademuren horen bij het kasteel.

Kasteel kenmerken als stedelijk cement

Kasteel-karakteristiek

De architectuur van het gebouw wordt in de eerste plaats bepaald door de gebruikers. Een 61-tal appartementen geven onderdak aan ongeveer 120 mensen. Het gesloten basement met zijn schuin achterover hellende slotgrachtwanden herbergt een parkeergarage. Langs de slotgrachtwand vormt een houten omloop de balkons voor de woningen op de begane grond. De 44 meter hoge kasteeltoren heeft per etage 4 appartementen, waarvan 2 op het zuiden gericht (de hoofdas van het stadsplan), een gericht op het westen en een op het oosten. De toepassing van bonte ruige gevelstenen krijgt het gebouw zijn store, robuuste karakter zoals dat bij een kasteel past.

De kenmerken van het kasteel

De Duiventil

Het houden van duiven in een duiventil was in de Middeleeuwen alleen voorbehouden aan de adel. Mensen van adel lieten in hun kasteel duiventillen bouwen om duiven te houden. De duiven waren voor de slacht. Een delicatesse in die tijd. Men noemde dat de “heerlijke rechten” van het kasteel.

Westeneng: “Sommige kastelen hadden een duiventil, op soortgelijke wijze aan de burcht bevestigd. Hier vormt het de buitenruimte voor bezoekers van het dagverblijf.”

De koninklijke erker

In de middeleeuwen werden de eerste stenen erkers (mezekouw) aan de kastelen gebouwd. Het is ‘de koninklijke erker’ die letterlijk uit de gevel breekt. Westeneng: “Eigenlijk is de achtergevel niet bedoeld om door naar buiten te kijken. Want hij is gericht op een ander gebied, niet Getsewoud. En toch is hier een koninklijke erker, omdat hij dynamiek brengt in het baksteen. Het uitzicht is een privilege voor alleen de bewoners van de torenkamers, én voor die van dit éne appartement.”

De uitkijktorens

Het kasteel heeft 2 moderne uitkijktorens. De vroege benaming was weertoren. De grote ramen verdeelt over twee verdiepingen brengen een ode aan de uitkijktorens in de kastelen uit de Middeleeuwen. Je kijkt naar het oosten, noorden en westen.

De wachttoren

Westeneng: “Kastelen hadden wachttorens om van verre een vijand te kunnen zien naderen.

Een kasteelitem waarmee je wat kunt: de woning biedt ruim uitzicht over Getsewoud.”

De appartementen

De appartementen hebben in de gevel lange hoge ramen en brede loggia’s. Bovenin is er behalve met baksteen ook met metaal en glas gewerkt. Er zijn gevels met raampartijen die van boven tot beneden strak in het gelid staan en gevels met ramen die nonchalant in het metselwerk ‘gestrooid’ zijn. Zoals aan de oostgevel.

De slangenmuur

Aan de zuidoostflank van kasteel Getsewoud vormt een slangenmuur (naar voorbeeld van de Gaudi muur in Barcelona) de grens van het complex. De holtes aan de zonkant bieden beschutting tegen de wind. Westeneng: “Daar werden vroeger druiven, bessen en abrikozen gekweekt voor de kasteelbewoners. Dat zouden ze hier ook kunnen doen.”